urodzony: 13 maja 1901 r., Ołoniec (Karelia, Rosja)

zmarł: 25 maja 1948 r., więzienie przy ul. Rakowieckiej, Warszawa, Polska

pochowany: brak potwierdzonego miejsca pochówku; grób symboliczny – cmentarz Powązki Wojskowe w Warszawie

stopień wojskowy: rotmistrz (1943 r.), pułkownik (pośmiertnie, 2013 r.)

żona: Marianna z d. Ostrowska (1906-2002)

dzieci: Andrzej Pilecki (ur. 1932 r.), Zofia Optułowicz z d. Pilecka (ur. 1933 r.)

odznaczenia: polskie – Krzyż Walecznych (dwukrotnie), Order Orła Białego (pośmiertnie, 2006 r.), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 1995 r.), Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921, Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Oświęcimski (pośmiertnie), Warszawski Krzyż Powstańczy (pośmiertnie)

Losy do momentu wstąpienia do Armii Andersa: Pochodził z rodziny szlacheckiej zaangażowanej w walkę o niepodległość Polski (jego dziadek Józef za udział w Powstaniu Styczniowym 1863 r. został zesłany na Sybir, a majątek został częściowo skonfiskowany).  Wychowywał się w Wilnie, tu wstąpił do harcerstwa. Tu także w czasie I wojny światowej zaangażował się w oddziały polskiej samoobrony. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. – za swe męstwo dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Po powrocie do Wilna ukończył gimnazjum, a następnie kurs w Szkole Rezerwy Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. Rozpoczął studia plastyczne na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, ale z uwagi na trudną sytuację materialną rodziny był zmuszony je przerwać i zająć się majątkiem rodzinnym w Sukurczach (pow. Lida, woj. nowogródzkie). Tu poznał swą przyszłą żonę Marię z Ostrowskim. Pobrali się w 1931 r. i mieli dwoje dzieci.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. jako oficer rezerwy kawalerii w stopniu podporucznika Witold Pilecki został zmobilizowany i walczył jako dowódca plutonu 19 Dywizji Piechoty. Jego oddział został ostatecznie rozbity na południu Polski 22.09.1939 r. Udało mu się uniknąć aresztowania. Przedostał się do okupowanej przez Niemców Warszawy i od razu zaangażował się w działalność podziemną w nowopowstałej organizacji Tajna Armia Polska. Miała ona na celu zbieranie informacji wywiadowczych dotyczących tworzonych przez Niemców na terenie Polski obozów koncentracyjnych. We wrześniu 1940 r. specjalnie dał się aresztować Niemcom w trakcie łapanki ulicznej na warszawskim Żoliborzu. Podając się za zbiegłego polskiego żołnierza o nazwisku Tomasz Serafiński został wywieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Został w nim zarejestrowany jako więzień z numerem 4859 w dniu 22.09.1940 r. Pomimo tragicznych warunków panujących w obozie Witold Pilecki zbierał wiadomości wywiadowcze i przekazywał je poprzez wypuszczanych z obozu więźniów, tworzył obozowy ruch oporu, które celem miało być powstanie. Na skutek zwiększającego się ryzyka dekonspiracji w obozie Witold Pilecki zdecydował się uciec wraz z innymi dwoma więźniami z Auschwitz dnia 27.04.1943 r. Ucieczka była udana.

W latach 1943-1944 kontynuował działalność konspiracyjną w Oddziale II Komendy Głównej Armii Krajowej. Spisał raport z pobytu w Auschwitz tzw. Raporty Witolda, który został przekazany do władz polskich w Londynie. 11.11.1943 r. został awansowany do stopnia rotmistrza. Od wiosny 1944 r. był zaangażowany w tworzenie nowej podziemnej organizacji „NIE”, która miała walczyć z możliwą na terenie Polski kolejną okupacją sowiecką. Wziął udział w Powstaniu Warszawskim w 1944 r. w oddziałach Zgrupowania „Chrobry II”.

Po upadku Powstania Warszawskiego w październiku 1944 r. dostał się do niewoli niemieckiej jako jeniec wojenny – stalag Lamsdorf, oflag VIIA Murnau. Z niewoli niemieckiej został wyzwolony przez wojska amerykańskie 29.04.1945 r.

Służba wojskowa 2 Korpusu : Po wyzwoleniu z obozu w Murnau Witold Pilecki przedostał się do Włoch i od lipca 1944 r. służył w Oddziale II 2 Korpusu Polskiego. Tutaj też spisał drugi, obszerny raport o swym pobycie w obozie koncentracyjnym Auschwitz.

Losy powojenne: 8 grudnia 1945 r. powrócił do Polski, by kontynuować swą działalność w organizacji „NIE”. Jesienią 1945 r. zorganizował siatkę wywiadowczą i rozpoczął zbieranie informacji o sytuacji w Polsce, losie żołnierzy AK i 2 Korpusu więzionych przez NKWD i zsyłanych w głąb ZSRR. Informacje te tworzone z jego współpracownikami były przekazywane kurierom na Zachód. Mimo rozkazów od czerwca 1946 r. o konieczności jego wyjazdu w z Polski, pozostał wraz z rodziną w Kraju.  Od tego roku był rozpracowywany przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego. Został aresztowany przez służbę bezpieczeństwa 5 maja 1947 r. i oskarżony o prowadzenie działalności wywiadowczej dla 2 Korpusu gen. Andersa w Polsce.  Przetrzymywany w areszcie śledczym przy ul. Rakowieckiej był potwornie torturowany przez komunistycznych oprawców. W trakcie procesu w dniach 2-15.03.1948 r. przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 25 maja 1948 r. w więzieniu przy ul. Rakowieckiej. Jego ciała do chwili obecnej nie odnaleziono.

Witold Pilecki jest w Polsce postacią legendarną – wiele szkół, drużyn harcerskich i jednostek wojskowych nosi jego imię. Jego służba na rzecz udokumentowania zbrodni niemieckich jest dziełem na skalę światową.

autor: Aneta Hoffmann, Warszawa, Polska