urodzony: 4 czerwca 1923 r. w miejscowości Moczul (gmina Chorsk, pow. Stolin, woj. poleskie, Polska)
zmarł: 14 lipca 2017 r. w Calgary, Alberta, Kanada
pochowany: Queen’s Park Cemetery, Calgary, Alberta, Kanada
członkowie rodziny: ojciec Michał; matka Julia (z domu Leszkiewicz)
wykształcenie: Anatol Nieumierzycki w czasie pobytu w wojsku szkolił się na telemechanika, ukończył szkołę radio-techniczną w Rzymie. W Kanadzie ukończył Instytut Technologii Południowej Alberty (The Southern Alberta Institute of Technology) (elektryk)
zawód: telemechanik, elektryk
żona: Helena Świątek
dzieci: Ted i Stan
stopień wojskowy: sierżant
odznaczenia: Za swoje zaangażowanie w wysiłek wojennyAnatol Nieumierzycki został odznaczony Medalem Wojska, The 1939-1945 Star, The Italy Star, Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino (nr 41142). Ponadto 11 listopada 1945 r. sierż. Anatol Nieumierzycki otrzymał wydane przez Polskie Siły Zbrojne w Londynie zaświadczenie o odbytej służbie w Wojsku Polskim w czasie II wojny światowej, podpisane przez gen. Władysława Andersa.
Anatol Nieumierzycki otrzymał Złotą Odznakę (Gold Badge of Service) od Kongresu Polonii Kanadyjskiej, od władz Rzeczypospolitej Polskiej: Medal Pro Patria, Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Zesłańców Sybiru i wspólne odznaczenie polsko-brytyjskie za udział w bitwie o Monte Cassino. Z okazji 50 I 60 rocznicy ślubu z Heleną otrzymał także dyplomy uznania od Papieża Jana Pawła II, królowej Anglii, Premiera Kanady i Premiera Prowincji Alberta.
Losy do momentu wstąpienia do Armii Andersa: Anatol Nieumierzycki był najstarszym z czwórki rodzeństwa. Jego ojciec, Michał Nieumierzycki, był osadnikiem wojskowym, który przeniósł się w te rejony po I wojnie światowej. Od wczesnego dzieciństwa przeznaczeniem Anatola Nieumierzyckiego było zostać żołnierzem. Do 1939 r. uczęszczał on do Szkoły Podoficerów Piechoty dla Małoletnich w Lubawie.
10 lutego 1940 r. żołnierze Armii Czerwonej obudzili dziadka Nieumierzyckiego, nakazując Anatolowi i jego bratu, którzy byli w odwiedzinach u dziadka, aby stawili się na punkt zbiórki, gdzie ich matka i dwójka młodszego rodzeństwa została już zabrana, w celu przesiedlenia ich w głąb ZSRR. W tym czasie ich ojciec, Michał Nieumierzycki, przebywał w więzieniu w Pińsku. Jeden z żołnierzy Armii Czerwonej dał braciom Nieumierzyckim pół godziny na spakowanie niezbędnych rzeczy. W eskorcie Armii Radzieckiej konwój niezliczonych sań jechał przez kilka dni przez zamarzniętą rzekę Horyń w kierunku dawnego polsko-sowieckiego przejścia granicznego w Małaszewiczach, gdzie zostali załadowani do pociągu towarowego – w którym jechało kilka rodzin w każdym wagonie.
Anatol Nieumierzycki wspominał, że po kilku dniach zbierania konwoju deportowanych, pociąg ruszył. Na stacji kolejowej w Mińsku Nieumierzycki spotkał się z ojcem, który uciekł z więzienia. Po długiej podróży dotarli do obwodu wołogodzkiego i przejechali saniami 140 kilometrów przez głęboki śnieg do obozu dla internowanych w obwodzie wołogrodzkim, Wierchtolszmienskoj Lesnoj Punkt, uczastok Kolbasz. Mieszkali w barakach wybudowanych w 1932 roku, przez byłych więźniów represjonowanych za wyznawaną wiarę. Rodzina Nieumierzyckich spędziła tam prawie dwa lata, pracując w lasach, wycinając drzewa i przewożąc je nad pobliską rzekę.
Służba wojskowa : Dowiedziawszy się o formowaniu Polskich Sił Zbrojnych na terenie ZSRR latem 1941 roku, zachęcony do wstąpienia do wojska przez swojego ojca, Nieumierzycki udał się do Sztabu Armii, podróżując na zderzakach wagonów, bądź w pustych wagonach towarowych. Nieumierzycki wstąpił do Wojska Polskiego 22 maja 1942 r. i został przydzielony do 6 Lwowskiego Batalionu Łączności, następnie do 1 Pułku Łączności, a w końcu do 11 Batalionu Łączności – kompanii artylerii łączności.
W czasie kampanii włoskiej kompania łączności Nieumierzyckiego została przydzielona do artylerii, aby połączyć dowództwo artylerii z pułkami, zapewniając kontakt telefoniczny. Żołnierze musieli rozłożyć linie telefoniczne i instalować stacje telefoniczne. Podczas kampanii włoskiej Anatol Nieumierzycki współpracował z wojskami amerykańskimi i kanadyjskimi oraz ściśle współpracował i komunikował się z żołnierzami kanadyjskimi. Anatol Nieumierzycki służył w Korpusie Łączności Armii Andersa od 22 maja 1942 do 20 listopada 1946, kiedy to wyemigrował do Kanady. Nieumierzycki został zdemobilizowany w stopniu sierżanta.
Losy powojenne: Po wojnie, Anatol Nieumierzycki i tysiące weteranów Armii Andersa nie mogło powrócić do Polski. Nieumierzycki powiedział: „Żołnierze Armii Andersa dowiedzieli się, że jeśli wrócą, zostaną wywiezieni z powrotem na Syberię, gdzie przejdą tzw. rehabilitację”. Nieumierzycki wstąpił do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia utworzonego przez rząd brytyjski w ramach programu pomocy polskim weteranom. Prosowiecki rząd polski pozbawił Nieumierzyckiego i tysiące żołnierzy polskiego obywatelstwa. Nieumierzycki czytał wówczas książkę „Kanada pachnącą żywicą” Arkadego Fiedlera, która wzbudziła jego zainteresowanie przyjazdem do Kanady na dwa lata do pracy na farmach. Wspominał: „Mój ojciec był rolnikiem i korzystając z wiedzy i doświadczenia, które posiadałem, zdałem test. Ponieważ byłem sam i cieszyłem się dobrym zdrowiem, zostałem przyjęty do programu przesiedleńczego”.
24 listopada 1946 r. Anatol Nieumierzycki przybył do Halifax w Kanadzie na pokładzie „Sea Snipe” i został wysłany pociągiem do Lethbridge w prowincji Alberta. Pan Nieumierzycki powiedział: „Po przybyciu naszej grupy weteranów do Lethbridge, zakwaterowano nas w kwaterach, w których, podczas wojny, mieszkali niemieccy jeńcy wojenni. Poznałem tam kilku Niemców, którzy zamiast wrócić do Europy, zostali tam. Dopiero gdy przyjechałem do Kanady, zdałem sobie sprawę, że podpisując kontrakt na pracę na farmach, miałem zastąpić niemieckich jeńców wojennych”. Dwa dni później Nieumierzycki spotkał się z rolnikiem, do którego został przydzielony. Farmer miał dwa gospodarstwa. Pan Anatol miał pracować na obu z nich. Wspominał: „Wkrótce po moim przybyciu do gospodarstwa rolnik załadował swój kombajn na ciężarówkę i pozostawił mnie, abym kierował gospodarstwem. Wyjeżdżał do Stanów Zjednoczonych, gdzie mógł pracować jako robotnik rolny zarabiający najmowaniem się do pracy przy żniwach”. Po powrocie rolnika w październiku 1947 r. odmówił on Nieumierzyckiemu zapłaty za pracę w gospodarstwie.
Nie chcąc pracować w ten sposób przez kolejny rok, Nieumierzycki opuścił gospodarstwo w poszukiwaniu nowej pracy. W Calgary spotkał Polaka Waltera Chuchlę, który zaoferował mu miejsce w swoim domu i pomoc w znalezieniu pracy. Nieumierzycki kształcił się w wojsku na telemechanika, a po wojnie ukończył szkołę radiotechniczną w Rzymie. Zaproponowano mu pracę jako elektryk w AGT (Alberta Government Telephones). Ale, przedstawiciel rządu nakazał mu najpierw zakończyć dwuletni kontrakt pracy na farmach.
Nieumierzycki został wysłany na farmę w Burns Ranch w Bow Valley. Warunki na Ranczu Burnsa były znacznie lepsze. Spał w baraku i stał się częścią zespołu. Przydzielono go do pracy na pastwiskach, gdzie przygotowywano bydło do sprzedaży. Po roku pracy, Nieumierzycki za pieniądze zarobione na Ranczu Burnsa kupił samochód – Dodge rocznik 1939.
Anatol Nieumierzycki przeniósł się do Calgary. Był członkiem założycielem Koła nr 18 Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Calgary, powołanego 11 listopada 1947 r. Nieumierzycki pracował w firmie EC&M od roku 1948 aż do przejścia na emeryturę w 1985 r.
Pan Anatol Nieumierzycki studiował w Instytucie Technologii Południowej Alberty (The Southern Alberta Institute of Technology), a zdobyty certyfikat pozwolił mu pracować jako elektryk. Później kontynuował naukę na kolejnych kursach. W swojej karierze zawodowej odpowiadał za takie projekty jak browar i ZOO w Calgary. Nieumierzycki był członkiem Międzynarodowego Bractwa Pracowników Elektrycznych (International Brotherhood of Electrical Workers). Od 1948 r. był związany ze Związkiem Polskim [później Stowarzyszeniem Polonii Kanadyjskiej w Calgary, gdzie utworzył bibliotekę. Nieumierzycki pełnił wiele funkcji kierowniczych oraz zasiadał w wielu komitetach. Był sekretarzem, sekretarzem ds. finansowych, prezesem i wiceprezesem oraz skarbnikiem. Był członkiem zespołu kulturalno-rozrywkowego, Centralnej Komisji Pojednania (Central Reconciliation Committee), redakcji „Biuletynu Polskiego („Polish Bulletin”), Komisji Budowlanej, Polskiej Parafialnej Komisji Potrzeb, Komisji Rewizyjnej, Komisji Powierniczej, Komisji Rozwoju i Nowych Konstrukcji oraz Komisji Arbitrażowej, a przez kilka lat był także redaktorem „Biuletynu Polskiego”.
11 listopada 1950 r. Anatol poślubił Helenę Świątek i razem założyli rodzinę. Mieli dwóch synów – Teda i Stana.
autor : Aldona Jaworska
źródła :
Z historią Pana Anatola Nieumerzyckiego mogą się Państwo zapoznać w wydanej w 2019 r. książce Aldony Jaworskiej “Polish War Veterans in Alberta: The Last Four Stories”, wydanej przez University of Alberta Press.
Informacje zawarte w książce zostały zebrane przez Aldonę Jaworską w trakcie wywiadu z bohaterem.
Nekrologi z “The Calgary Herald”:
https://www.dignitymemorial.com/obituaries/calgary-ab/anatol-nieumierzycki-7491939
https://www.dignitymemorial.com/obituaries/calgary-ab/helena-nieumierzycki-10618666
