urodzony: 26 listopada 1919 r., Białystok, Polska

zmarł: 10 kwietnia 2010 r., Smoleńsk, Rosja

pochowany: Warszawa – Świątynia Opatrzności Bożej

rodzina: ojciec – Wacław, matka – Jadwiga z domu Sawicka

odznaczenia: Wielki Krzyż Orderu Piusa (przyznany przez Jana Pawła II ), honorowy tytuł Rycerza Wielkiego Krzyża Orderu Św. Michała i Św. Jerzego (przyznany przez Elżbietę II), Krzyż Monte Cassino, Krzyż Więźniów Politycznych, Krzyż Franciszkański, Krzyż Armii Krajowej, Medal Konfederacji Jasnogórskiej

Losy do momentu wstąpienia do Armii Andersa: Ryszard Kaczorowski urodził się 26 listopada 1919 roku w Białymstoku w rodzinie szlacheckiej. Był młodszym synem Wacława i Jadwigi z Sawickich Kaczorowskich. Wychował się w domu przy ul. Mazowieckiej 7 w Białymstoku. Jako 14-latek wstąpił do harcerstwa, gdzie należał do drużyn Andrzeja Małkowskiego, twórcy polskiego skautingu. Kaczorowski w harcerstwie udzielał się jako instruktor, drużynowy oraz opiekun obozów letnich. W roku 1934 rozpoczął także edukację w białostockiej Szkole Handlowej. Tuż przed wybuchem II wojny światowej został zastępcą komendanta białostockiego Pogotowia Harcerskiego, mającego pełnić funkcję pomocniczą w przypadku wojny.

Po wejściu Armii Czerwonej do Białegostoku, współtworzył na jego terenie konspiracyjne struktury Szarych Szeregów, m.in. jako hufcowy oraz komendant chorągwi. Był łącznikiem między Szarymi Szeregami a Komendantem Związku Walki Zbrojnej. Za tajną działalność 17 lipca 1940 roku został aresztowany przez NKWD. Przetrzymywany w Białymstoku i Mińsku, po trwającym dwa dni procesie 1 lutego 1941 roku skazany został wyrokiem sądu wojskowego na karę śmierci. Po stu dniach uwięzienia w celi śmierci 10 maja 1941 roku sąd Związku Radzieckiego zamienił mu karę na 10 lat łagrów. Karę odbywał nad Kołymą w kopalni złota Duskanja nazywanej Doliną Śmierci.

Służba wojskowa w 2 Korpusie : Wypuszczony z obozu po wejściu w życie układu Sikorski-Majski, w marcu 1942 roku zasilił szeregi tworzonej w ZSRR przez gen. Władysława Andersa Armii Polskiej i wyszedł wraz z nią do Palestyny. Jako żołnierz 2 Korpusu służył w Batalionie Łączności 3 Dywizji Strzelców Karpackich. Razem z Korpusem walczył w kampanii włoskiej, pełniąc podczas bitwy pod Monte Cassino funkcję dowódcy ośrodka łączności 2 Brygady Strzelców Karpackich.

Losy powojenne: Po zakończeniu wojny Ryszard Kaczorowski pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie ukończył przerwaną edukację. W 1947 roku zdał maturę w Liceum 3 Dywizji Strzelców Karpackich w Anglii, później studiował w Szkole Handlu Zagranicznego, by następnie przez wiele lat do czasu emerytury w 1986 roku pracować jako księgowy. W 1952 roku ożenił się z Karoliną Mariampolską, również sybiraczką, z którą mieli dwie córki.

Pozostając wierny młodzieńczym ideałom, Ryszard Kaczorowski włączył się w emigracyjną działalność Związku Harcerstwa Polskiego, najpierw jako naczelnik harcerzy w latach 1955-67, następnie jako przewodniczący Związku Harcerstwa Polskiego poza Granicami Kraju w latach 1967-88. Był także komendantem reprezentacji polskiej na Międzynarodowym Jubileuszowym Jamboree w 1957 roku oraz komendantem Światowego Zlotu Harcerstwa na Monte Cassino w 1969 i w Belgii w 1982 roku.

Ryszard Kaczorowski uczestniczył również w działalności politycznej polskiej emigracji m.in. na forum parlamentu emigracyjnego zwanego Radą Narodową. W 1986 roku w rządzie Edwarda Szczepanika został ministrem do spraw krajowych. W styczniu 1988 roku prezydent na uchodźstwie Kazimierz Sabbat zgodnie z artykułami 13 i 24 Konstytucji RP z 23 kwietnia 1935 wyznaczył go na „następcę prezydenta na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju”. Ryszard Kaczorowski był także niezmiernie aktywny w życiu społecznym emigracji jako członek Zarządu Głównego Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, Zarządu Zjednoczenia Polskiego, Rady Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego, Rady Polskiej Macierzy Szkolnej, Rady Instytutu Polskiego Akcji Katolickiej oraz Rady Koordynacyjnej Polonii Wolnego Świata.

Prezydentem na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski został po nagłej śmierci pełniącego ten urząd Kazimierza Sabbata. 19 lipca 1989 roku miało miejsce jego zaprzysiężenie. Stanowisko to piastował półtora roku. W tym czasie w Polsce miały miejsce znaczące zmiany sytemu polityczno-gospodarczego – Polska powoli odzyskiwała suwerenność. Wyrazem tej sytuacji były m.in. pierwsze demokratyczne wybory prezydenckie. 22 grudnia 1990 roku podczas uroczystości na Zamku Królewskim w Warszawie w towarzystwie delegata rządu na uchodźstwie na Niemcy Wincentego Broniwój-Orlińskiego Kaczorowski przekazał insygnia władzy, w tym m.in. Orderu Orła Białego, pierwszemu wybranemu w wolnych wyborach po II wojnie światowej prezydentowi Lechowi Wałęsie, składając tym samym swój urząd.

Po złożeniu urzędu Ryszard Kaczorowski – choć nie wrócił na stałe do Kraju – nadal czynnie działał w sferze publicznej i społecznej poza granicami Kraju, a teraz także w Polsce. Jest doktorem honoris causa pięciu uczelni: Uniwersytetu Wrocławskiego (1991), Akademii Medycznej w Białymstoku (1992), Uniwersytetu w Białymstoku (1998), Uniwersytetu Opolskiego (1998) oraz Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (2008).

Zginął tragicznie w katastrofie samolotu delegacji prezydenckiej pod Smoleńskiem, lecącego na obchody 70 rocznicy Zbrodni Katyńskiej. Został pochowany w Krypcie Wielkich Polaków Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie. Jest patronem licznych szkół, instytucji, ulic w Polsce.

autor: Aneta Hoffmann, Warszawa, Polska